دريافت فايل
ترس :
ترس یکی از مسائل رایج در کودکان است. بررسیهای متعدد حاکی از آن است که کودکان به هنجار به نحو شگفت آوری دچار ترس های مختلفی می گردند. ترس یک غریزه و میل باطنی است که براساس این غریزه کودک دوست دارد بترسد و از این ترس به نوعی لذت ببرد. همانگونه که اضطراب مفید وجود دارد. ترس مفید نیز هست و لازم است کودک در سطح معینی ترس داشته باشد که در واقع این میزان از ترس در امنیت و سلامت کودک به نوعی تأثیرگذار است.
3- ترس از پزشک: بیشتر کودکان زمانی که در می یابند باید به پزشک مراجعه کنند دچار ترس و دلهره می شوند خواه این مراجعه برای یک معاینه ساده و ماهیانه باشد خواه به دلیل بیماری و کسالت کودک. مهمترین ترس هنگام معاینه 1- جدایی از والدین 2- درد در هنگام معاینه برخی از محققان نیز عوامل شناختی و یا سایر عوامل را مطرح کردند . در برخی اوقات ترسی که کودک از خود نشان می دهد به یک نیاز روانی ارتباط دارد. مثلاً کودکی که ترس از مدرسه را نشان می دهد ممکن است از لحاظ روانی وابستگی به پدر یا مادر خود داشته باشد.
به طور کلی می توان گفت که هر مرحله سنی ترس های خاص خود را دارد و فرار از محرک های ترس آور یک پاسخ طبیعی است. به نظر می رسد که با افزایش سن ترس ها کاهش پیدا می کند. بروز واکنش ترس در دختران به مراتب بیشتر از پسران است. چه نوع ترسهایی نیاز به درمان دارند؟ برخی از ترس ها در سنین خاصی طبیعی تر هستند و در این مورد باید به سن کودک توجه داشت اصولاً یک ترس عادی نباید مدت زیادی طول بکشد و گاه بدون ملاحظات درمانی به تدریج کاهش پیدا خواهد کرد. به طور کلی کودکان بین 3-7 سال حدود 4 تا 5 نوع ترس دارند که هر 5/4 روز یک بار از خود نشان می دهند. که اگر این حد بیشتر و ترس کودک طولانی باشد باید درمان شود و گرنه به «فوبی1» تبدیل خواهد شد. تمهیدات درمانی در ترس کودکان : برای از بین بردن ترس در کودکان بایستی سعی شود محرک های ترس را از بین برد یا اینکه از محیط کودک دور کرد زیرا کودک را به زور یا اجبار نمی توان وادار نمود که در مقابل محرک های وحشت زا از خود واکنش ترس بروز ندهد. زور، منطق و یا استدلال نقش تعیین کننده ای در برطرف کردن ترس کودک ندارد. فقط پرورش برخی از استعدادها و همین طور کارهای مثبت و آرامش اطرافیان می تواند در کاهش و عدم بروز ترس در کودک تأثیر مؤثری بگذارد. اگر کودکی می ترسد اعمال زیر را نباید انجام داد: 1- به خاطر ترسیدن کودک او را در مقابل دیگران تحقیر و سرزنش نکنید و موجب خجالت او نشوید. 2- هرگز به ترس وی نخندید و او را مورد تمسخر قرار ندهید. 3- کودک را برای مقابله با ترس خود تحت فشار قرار ندهید مگر اینکه مطمئن باشید که او ظرفیت آن را دارد. 4- در مقابل ترس کودک از خود شکیبایی و بردباری نشان دهید. 5- در رابطه با ترس کودک نه خود را مقصر بدانید نه کودک را. 6- هرگز تصور نکنید که ترس های کودک رفتاری ناپسند و نامعقول است. 7- هیچگاه کودک را نترسانید، ترساندن کودک یک عامل مخرب است. لذا به جای اینکه برای جلوگیری از کار خلاف کودک از حربه ترساندن استفاده شود بهتر است که از همان آغاز زندگی کودک یعنی از زمانی که کودک کم کم رشد می کند به صورتی پرورش داده شود که بتواند با درک و مفهوم خلاف از انجام دادن آن خودداری ورزد. نه اینکه از ترس تنبیه و دیگر عوامل ترس از آن دست بکشد، زیرا کودک زمانی که به زور ترس کاری را انجام دهد یا ندهد، همان کار خلاف خواسته ها و تمایلات والدین و بزرگترها را در خفا چون زور و ترسی وجود ندارد به شدت وحدت بیشتری انجام می دهد و به انحرافات جنبی دیگر نیز کشیده می شود. عکس العمل و اقدامات اطرافیان در مواجهه با ترس کودک 1) به کودک این فرصت را بدهید که درزمانهای مختلف با عامل ترس به تدریج آشنا شده و به آن عادت کند. مثلاً وقتی از گربه می ترسد او را با بچه گربه آشنا کنید. 2) ترس کودک را بپذیرید و مطمئن باشید که به زودی او قادر می شود بر بسیاری ازترسها غلبه کند. 3) با کودک به مهربانی رفتار کنید. 4) قبل از اینکه کودک را با عامل ترس هماهنگ کنید به او فرصت دهید که مدتی از آن فرار کند. 5) کودک را مورد توجه قرار دهید و او رادر هر فرصتی تشویق کنید. 6) هنگامی که کودک می ترسد او را مورد حمایت قرار دهید. 7) در صورتی که اجباراً به عامل یا وضعیت ترس آور نزدیک شد به او اجازه دهید که آن را تجربه کند. اما او را در این شرایط زیرنظر داشته باشید. 8) ترس های کودک را با توجه به شخصیت او تجزیه و تحلیل کنید و پس از شناسایی علت و ریشه ترس او، موقعیت های ترس آور را از بین ببرید تا او کمتر دچار ترس شود. 9) سعی کنید با انواع ترسها و چگونگی مقابله با آن آشنا شوید. 10) به صورتی ساده و قابل فهم علت ترس را برای کودک روشن کنید و در هر نوبت همان توضیح را تکرار کنید تا کودک به مرور قدرت و توانایی پیدا کند و پس از مدتی ترس او بریزد. 11) با کودک به گونه ای برخورد کنید که با واقعه های غیرحقیقی مسبب ترس عادت کند. 12) به کودک کارهایی که توان انجام آن را دارد محول کنید و به این وسیله اعتماد به نفس را در او افزایش دهید. 13) اگر کودک قبلاً از چیزی می ترسیده و حال مایل است به آن نزدیک شود به او در این جهت کمک کنید. 14) اگر ترس کودک بیش از حد معمول است و سبب نگرانی شما می باشد پیشنهاد می شود به متخصص مربوطه مراجعه نمایید. در پایان پدر، مادر، اقوام، دوستان مهد کودک و مربیان و ... در بروز ترس و شدت آن ماندگاری یا حذف یا کمرنگ شدن آن تأثیر مثبت و منفی می توانند داشته باشند. به هر حال در صورتی که ترس کودک بیش از مواردی است که دراین مقاله ارائه شده یا حالات کودک و عکس العمل های او شدیدتر و وخیم تر از پارامترهای عنوان شده است و به طور مکرر بروز می کند بهترین راهکار مراجعه به روانپزشک کودک می باشد. منابع : 1- دهنوی، حسین – نسیم مهر (1) – چاپ پنجم – آذر 1383 – صفحه 81-79 2- نجاتی، حسین – روانشناسی کودک (چگونگی رفتار با کودک) چاپ پنجم 1380- نشر : بیکران – از صفحه 180-185 3- سلحشور، ماندانا – هفته نامه شرق – 22 اردیبهشت 1385 – صفحه 14 4- http://daneshnameh.roshd.ir گردآورنده : طوبی بیگم صابرنیا بیمارستان روانپزشکی ابن سینا دانشگاه علوم پزشکی مشهد |